ไขมันสะสมหรือโรคอ้วน ถือเป็นปัญหาสุขภาพที่ใหญ่ที่สุดในโลกใบนี้
ซึ่งมันก็มีความเกี่ยวเนื่องกับปัจจัยหรือสิ่งเร้าหลายๆอย่าง
และอาจเกิดพร้อมกันกับภาวะที่เรียกว่า เมแทบอลิกซินโดรม หรือก็คือภาวะที่กระบวนการเผาผลาญผิดปกติ
โรคอ้วนนั้น มักจะมีอาการความดันเลือดสูงร่วมด้วย ตรวจพบน้ำตาลในเลือดสูงกว่าปกติ และมีค่าคุณภาพของเลือดแย่กว่าคนปกติทั่วไป เรียกว่าครบสูตรกันเลย
คุณหรือผมเองก็เสี่ยงต่อภาวะนี้เช่นกันนะครับ หากเราจะเป็นหนุ่มสาวอยู่ก็อาจเบาใจได้หน่อย แต่เดี๋ยวอีกหน่อยพอายุเริ่มมากขึ้น
ต่อให้คุณหรือผมจะกินหวานมันเท่าเดิมก็ตาม แต่ความเสี่ยงก็เพิ่มขึ้น คำถามคือกินเท่าเดิมแล้วความเสี่ยงเพิ่มได้ไง? คำตอบคือ เพราะระบบเผาผลาญเราจะแย่ลงตามอายุที่เพิ่มขึ้นครับ
แม้โรคนี้ จัดอยู่ในโรคที่ค่อนข้างอันตรายก็ตาม แต่ข่าวดีคือ เราสามารถป้องกันไม่ให้มันเกิดขึ้น โดยการทานของหวานมันให้พอดีกับความสามารถในการเผาผลาญของตัวเอง
ไม่ใช่ เซลล์กล้ามเนื้อทั้งหมดของคุณ เผาผลาญอาหารวันหนึ่งได้มากสุดที่ 1000 แคลอรี่ แต่คุณกินเข้าไป 3000 แคลอรี่ นั่นแต่ว่า อีก 2000 (หรือบางส่วนโดนขับถ่ายออกมาเป็นอุจาระโดยไม่ได้ถูกดูดซึมเข้ากระแสเลือด) มันจะไปอยู่ไหนสักแห่งในร่างกายเรา
แต่ในบางคนก็เข้าใจนะครับ หากเขามีอาการเมแทบอลิกซินโดรม คือแม้กินน้อยก็อาจอ้วนได้อยู่
ซึ่งมันจะส่งผลต่อหัวใจ หรือก่อให้เกิดโรคหัวใจได้ และเป็นต้นเหตุของโรคเบาหวานประเภทที่สอง
ในช่วงร้อยปีที่ผ่านได้มีการศึกษา โดยหลักๆจะพยายามหาสาเหตุของโรคอ้วน ว่ามีปัจจัยอะไรบ้าง เพื่อจะได้รู้ว่าควรป้องกันหรือรักษาอย่างไร
โรคอ้วน กับ ความมุ่งมั่น
หลายๆคนมีความเห็นว่า โรคอ้วนมันเกิดจากการที่คนเรามีแรงขับเคลื่อนในการรักษาสุขภาพน้อย
ซึ่งมันก็ไม่จริงซะทีเดียว แม้ว่าน้ำหนักที่เพิ่มขึ้น ส่วนใหญ่มักเกิดจากนิสัยการกินหรือไลฟ์สใตล์ก็ตาม
ที่จริงๆแล้ว การกินเยอะ มันอาจเป็นผลมาจากปัจจัยทางพันธุกรรม อย่างยีนหรือโฮโมน
นั่นแปลว่าธรรมชาติของบางคน นั้นพร้อมที่จะอ้วนได้ตลอดเวลาอยู่แล้ว
แต่ก็แน่นอนว่า เขาเหล่านั้นสามารถแก้จุดอ่อนตรงนี้ได้ โดยปรับเปลี่ยนการกินเพื่อให้เหมาะกับความสามารถในการเผาพลาญของร่างกาย
แต่ใครๆก็รู้ว่าการจะเปลี่ยนไลฟ์สตล์ได้นั้น มันต้องใช้แรงขับเคลื่อนหรือแรงจูงใจ และความเพียรขั้นสูงสุด บ่อยครั้งที่เราจะกลับมากินเหมือนเดิม หลังจากควบคุมการกินได้แค่สามวัน
ผมว่าอาจมีแค่ 2 ใน 50 คนเท่านั้นที่อยู่ต่อจนจบเกมส์
คนส่วนใหญ่มักรับรู้เพียงแค่ว่า เพราะนิสัยการกินของเราไง ที่เป็นสาเหตุของโรคอ้วน แต่จริงๆแล้วจะโทษแค่นิสัยหมดเลยก็ไม่ได้นะครับ เพราะมันมีปัจจัย สิ่งเร้าต่างๆที่ทำให้เราเป็นเช่นนั้น
1. พันธุกรรม
โรคอ้วนมีสาเหตุสำคัญมีจากพันธุกรรมครับ การงานศึกษาพบว่าเด็กที่มีพ่อแม่เป็นโรคอ้วน มักมีโอกาสเป็นโรคอ้วนมากกว่า เด็กที่พ่อแม่ผอมปกติ source
แต่มันก็ไม่ได้แปลว่าการที่พ่อแม่อ้วนมันได้กำหนดหุ่นเราไว้ล่วงหน้าแล้ว แน่นอนส่ายังกำหนดหุ่นตัวเองได้อยู่ ด้วยสิ่งที่เราจะกินมันเข้าไป
2. นวัตกรรมของอาหาร junk foods
เพราะโลกมีนวัตกรรมการแปรรูปหรือปรุงอาหาร (processed foods) ที่เร็วและล้ำขึ้นในปัจจุบัน เราจึงหลีกเลี่ยงมันได้ยากขึ้น ก็เข้าใจนะครับว่ามันก็เป็นสิ่งหนึ่งที่เป็นต้นเหตุให้เราอ้วน (โทษนวัตกรรมเฉยเลย 55)
อาหารแปรรูปมักจะมีสารปรุงแต่งมากกว่าอาหารแบบเรียวฟู๊ด ซึ่งเครื่องปรุงเหล่านั้นล้วนแต่ส่งผลลบต่อสุขภาพ
ที่สำคัญมันถูกออกแบบมาให้มีราคาถูก มีอายุยืนนานบนชั้นวางในห้าง และถูกปรับปรุงรสชาติให้ตรงกับต่อมที่ลิ้นเราชอบมากที่สุด แบบนี้แล้วคุณและผมจะหนีจากมันอย่างไรกันครับ
ที่สามารถทำได้จริง คือก็ยังกินได้ แต่กำหนดจำนวนครั้งไปเลยครับว่าเดือนนี้จะกินกี่ครั้ง แล้วห้ามเกินเด็ดขาดไม่ว่ากรณีใดๆ บอกกับตัวเองว่า ถ้าเกินถือฉันไม่ใช่คนจริง
อาหาร junk foods ส่วนใหญ่ไม่ได้มีความคล้ายกับอาหารเรียวฟู๊ดเลย เพราะมันผ่านกระบวนการวิศกรรมอาหารมา เพื่อให้ผู้คนกระโดดเข้าหามัน
3. การตลาดที่ร้อนแรง
ผู้ผลิต junk foods มักเป็นนักการตลาดที่เยี่ยมยอด
เค้ามีเทคนิคร้ายกาจที่ไม่ห่วงเรื่องจรรยาบรรณ เค้าพร้อมจะทำผลิตภัณฑ์ที่มนุษย์อยากสัมผัสลิ้มรส เพื่อกำไรที่งดงาม
และบางครั้งที่เป้าหมายของพวกเขาคือเด็กๆ
ปัจจุบันนี้ ทั่วโลกมีเด็กจำนวนมากที่ป่วยเป็นโรคอ้วนและโรคเบาหวาน และกว่าที่เด็กๆเหล่านี้จะโตขึ้นและสามารถแยกแยะอาหารได้เอง
พวกเขาก็กิน junk foods เข้าไปจำนวนมากแล้ว และนี่เป็นปัญหาที่ต้องแก้ไข (อย่างไร?)
4. ยารักษาโรคบางชนิด
มีผู้คนจำนวนไม่น้อยที่จำเป็นต้องใช้ยารักษาโรคประจำตัว
และยารักษาโรคบางชนิดที่ทำให้อ้วนได้ และผู้ใช้ยานั้น เลยต้องอ้วนไปโดยปริยาย source
ยกตัวอย่างเช่น ยารักษาโรคซึมเศร้า มีความเกี่ยวเนื่องกับการเพิ่มน้ำหนักในระยะยาว แม้กระทั่งยาต้านโรคเบาหวานเองก็ยังทำใหคุณอ้วนได้เช่นกัน source
ยาพวกนี้ไม่ได้ลดแรงจูงใจในการลดน้ำหนักหรอกครับ แต่สิ่งที่มันทำ คือการเปลี่ยนฟังก์ชั่นการทำงานของร่างและสมองให้มีอัตราการเผาผลาญน้อยลง และมีความต้องการอาหารมากขึ้น
5. การที่ร่างกายปฏเสธโฮโมน เลปติน (laptin resistance)
ทำความรู้จักโฮโมนนี้กันก่อนนะครับ โฮโมนเล็ปติน เป็นโฮโมนที่ทำให้เรารู้สึกอิ่มนั่นเอง หรืออาจเรียกมันว่าโฮโมนความอิ่มก็ได้
มีหน้าที่ในการควบคุมความอยากอาหารของเรา โดยเมื่อกระเพาะเราขยายตัวหรือมีอาหารอยู่ในกระเพาะ โฮโมนนี้ก็จะถูกหลั่งออกมา เราจึงรู้สึกอิ่มนั่นเอง
โฮโมนเล็ปตินยังเป็นโฮโมนสำคัญอย่างหนึ่งที่จะกำหลดความอ้วนของเราได้
ในคนปกติโฮโมนนี้จะลดความอยากอาหาร แต่สำหรัยบางคนที่ร่างกายไม่ตอบสนองต่อโฮโมนเล็ปตินนี้
เลยไม่สามารถรับรู้ถึงความอิ่มได้ คนกลุ่มนี้จึกมักมีอาหารหิวตลอดเวลา ซึ่งเราจะเรียกอาการนี้ว่า laptin resister
และมันก็เลยเป็นปัจจัยหนึ่งที่สำคุญ ที่ทำให้คนเราเป็นโรคอ้วนครับ
6. บ้านเรามีอาหารอร่อยๆเต็มไปหมด
ปัจจัยอีกอย่างหนึ่งที่กำหนดขนาดรอบเอ็วของผุ้คนคือ การที่มันมีอาหารมากมายให้เลือกกิน
ยิ่งบ้านเราที่ขายอาหารกันทุกมุมถนนทั้งกลางวันและกลางคืน แถมมีชนิดอาหารมากมายที่กินทั้งปีก็ไม่ครบ
ทำให้เราสามารถปลดปล่อยความอยากกินได้ทุกเวลาทุกที่
การที่มันมีชนิดอาหารมากมายให้ลอง แน่นอนว่าเราก็อยากจะลองอาหารหลายๆอย่างและหลายๆร้าน เพื่ตามหาเมนูและร้านในดวงใจให้เจอ
ทำให้เพิ่มจำนวนอาหารที่เรากินเข้าไปมากขึ้น
เช่นเวลาไปตลาตนัดคนเดิน เรามักไม่ได้ซื้อแค่ ข้าวกระเพราะมาอย่างเดียว แต่จะพ่วงลูกชิ้น ไก่ทอด เค้ก ข้าวเหนียวมะม่วง กาแฟสด และอื่นๆด้วยเกือบทุกครั้ง
